آشنایی با اصول و مفاهیم کلیدی یوگا

تعریف یوگا

آشنایی با اصول و مفاهیم کلیدی یوگا، یوگا یک تمرین معنوی جامع است که از هند باستان سرچشمه گرفته است و ذهن، بدن و روح را برای ارتقای سلامت و خودشناسی با یکدیگر متحد می‌کند. این تمرین شامل بخش های مختلفی مانند حالت‌های بدنی (آسانا)، کنترل تنفس (پرانایاما)، مراقبه و دستورالعمل‌های اخلاقی است.

اصطلاح سانسکریت «یوج» به معنای متحد کردن/یکپارچه کردن آگاهی شخصی با آگاهی جهانی است. این ترکیبی هماهنگ بین بدن، ذهن و روح است که در آن بدن اعمال را(آسانا) ، ذهن هوش را ( کنترل تنفس) و روح احساسات را ( مراقبه) کنترل می‌کند.

اصول و مفهوم کلیدی یوگا

آشنایی با اصول و مفاهیم کلیدی یوگا، به طور کلی اصول کلیدی یوگا شامل فعالیت بدنی مناسب، تنفس، آرامش، رژیم غذایی و تفکر مثبت است.

طبق گفته دانشمندان مدرن، هر چیزی در جهان هستی تنها تجلی همان میدان کوانتومی است. کسی که این وحدت وجود را تجربه می‌کند، گفته می‌شود که با جهان هستی هماهنگ است و می‌توان او را «یوگی» نامید. یوگا می‌آموزد که جیواتما (روح انسان) می‌تواند با پاراماتما (خدا) متحد شود تا موکشا (رهایی) تجربه شود.

هشت مرحله یوگا پاتانجالی

یوگا سوتراهای پاتانجلی هشت مرحله یوگا را به شرح زیر طبقه بندی کرده است و آنها را توضیح میدهد:

یاما (قوانین اخلاقی جهانی)، نیاما (تزکیه نفس از طریق انضباط)، آسانا (وضعیت‌ها)، پرانایاما (کنترل ریتمیک تنفس)، پراتیاهارا (کنار کشیدن ذهن از حواس)، دارانا (تمرکز)، دایانا (مراقبه عمیق) و سامادی (اتحاد با موضوع مراقبه).

پاتانجالی این هشت مرحله را به عنوان اصول اصلی  و کلیدی یوگا  برای رسیدن به موکشا( رهایی) مطرح کرده است.

در اینجا پنج اصل یاما و نیاما برای هدایت زندگی و پنج اصل درونی که برای داشتن یک زندگی آرام لازم هستند مطرح شده است. این اصول شامل آهیمسا، ساتیا، استیا، براهماچاریا، آپاریگراها، شوچا، سانتوشا، تاپاس، سوادیایا، ایشوارا پرانیدانا می باشند.

معرفی اصول هشتگانه یوگا پاتانجالی

اصل اول: یاما( ضوابط اخلاقی)

یاما به معنای مهار کردن یا کنترل در یوگا می باشد.

آهیمسا: آهیمسا به معنای عدم خشونت است و معنای مثبت و گسترده‌تری از عشق دارد. پیش‌نیازهای آهیمسا شامل آبهایا (رهایی از ترس) و آکرودها (رهایی از خشم) است

ساتیا: ساتیا به معنای راستی در اندیشه، گفتار و کردار است. ذهن باید به حقیقت فکر کند، زبان باید حقیقت را بگوید و اعمال باید حقیقت را منعکس کنند. باید راستی و صداقت در اندیشه، گفتار و کردار وجود داشته باشد، که این امر منجر به خیرخواهی دیگران میشود.

آستیا: آستیا به معنای دزدی نکردن است. تمایل به تصاحب آنچه دیگران دارند، نیاز به دزدی را ایجاد می‌کند که منجر به نقض اعتماد، اختلاس و سوءاستفاده می‌شود.

برهماچاریا: در یوگا به معنی خویشتن‌داری ، کنترل حواس و همچنین مدیریت انرژی است .این اصطلاح در یوگا به عنوان یک فضیلت و یکی از یاماها (یا ضوابط اخلاقی) در نظر گرفته می‌شود. تمرین برهماچاریا به معنای حفظ انرژی حیاتی و هدایت آن به سمت رشد شخصی و معنوی است، که  به تعادل در جسم، ذهن و احساسات کمک می‌کند.

آپاریگراها: به معنای «عدم چنگ زدن به چیزها» یا عدم تملک است. این تمرین به ما کمک می‌کند تا با چیزهایی که هر یک از ما آنها را «مال خود» می‌نامیم احساس مالکیت نداشته باشیم بلکه با آنها به یک رابطه متعادل دست یابیم

یک ضرب‌المثل یوگایی می‌گوید: «تمام چیزهای دنیا برای استفاده شما هستند، نه برای مالکیت آنها

اصل دوم: نیاما (احکام و آیین‌ها)

این احکام به ما کمک می‌کنند تا با خودمان، از درون، ارتباط بهتری برقرار کنیم و به طور کلی به سوی خودسازی و رشد معنوی حرکت کنیم.

این موارد آدابی هستند که فرد با رعایت کردن آنها میتواند زندگی با کیفیت تر و آرام تری داشته باشد.

بیشتر بدانید : یین یوگا چیست؟

سوچا: این اصل شامل پاکیزگی فیزیکی و پاکیزگی روحی است. پاکیزگی فیزیکی به معنای حفظ بهداشت و داشتن یک محیط زندگی تمیز و مرتب است و پاکسازی روحی به معنای رها شدن از افکار منفی و داشتن ذهنی آرام و روشن است.

سانتوشا: به معنای رضایت و خوشحالی در برابر هر آنچیزی که در زندگی داریم و زندگی به ما داده است. یعنی به جای مقایسه کردن خود با دیگران قدردان و سپاسگزار آنچیز هایی که داریم باشیم.

تاپاس: به معنای تلاش کردن و تعهد داشتن برای خودسازی و رشد معنوی است که شامل انضباط داشتن، صبور بودن و تلاش برای رسیده به اهداف می باشد.

ساودیایا: این اصل به معنای مطالعه و تفکر عمیق درباره خودمان، هدفمان در زندگی و جهان پیرامونمان است که شامل مطالعه متون مقدس، کشف حقیقت هستی و تفکر در مورد معانی زندگی می باشد.

ایشوارا پرانیدانا: این اصل به معنای تسلیم بودن در برابر خداوند و نیروی حاکم بر جهان هستی است. شامل داشتن ایمان قوی، احترام به قوانین طبیعت و اعتقاد به وجود یک نیروی عالی تر می باشد.

آسانا: در متون قدیمی یوگا، به حالت‌ها یا وضعیت‌های فیزیکی اشاره دارد که به طور سنتی با حالت‌های مراقبه به صورت نشسته مرتبط است. اکنون طیف گسترده‌ای از موقعیت‌های بدنی را که در سبک‌های مختلف یوگا مانند هاتایوگا، وینیاسافلو و آشتانگاوینیاسافلو یافت می‌شوند، در بر می‌گیرد. آساناها اغلب به عنوان تمرین فیزیکی یوگا در نظر گرفته می‌شوند که به افزایش انعطاف، قدرت و تعادل بدن کمک میکنند.

پرانایاما: یک تمرین یوگا است که بر تنظیم و کنترل تنفس برای افزایش سلامت جسمی و روانی تمرکز دارد. این تمرین شامل تکنیک‌های تنفسی خاصی است که هدف آنها این است که اتصال بین بدن و ذهن را تجربه کنیم و آرامشی درونی را در خود پرورش دهیم.

پراتی هارا: به تمرین برای دور کردن حواس از محرک‌های خارجی و هدایت ذهن به درون اشاره دارد. این پنجمین مرحله از آشتانگا یوگا است و اساساً شامل یادگیری مهارت کنترل واکنش های ذهن به مسائل و مشکلات زندگی در دنیای مادی می باشد.

دارنا: در علم یوگا، دارانا ششمین شاخه از مسیر آشتانگا یوگا است به معنای “تمرکز”. این اصل شامل آموزش ذهن برای تمرکز بر روی یک شیء واحد، (یک شیء فیزیکی، یک تصویر ذهنی یا یک حس درونی)، برای مدت طولانی است. این تمرین قدرت ذهن را افزایش می‌دهد، حواس‌پرتی‌ها را کاهش می‌دهد و ذهن را برای مراقبه عمیق‌تر آماده می‌کند.

دیانا: در آشتانگا یوگا، دیانا، که اغلب به عنوان مدیتیشن یا مراقبه ترجمه می‌شود، هفتمین مرحله از هشت مرحله است. این مرحله، حالتی از تمرکز و تأمل مداوم و یک‌جانبه بر روی یک موضوع است که در دارانا (مرحله ششم) تثبیت شده است. دیانا نشان‌دهنده غوطه‌وری عمیق‌تر در موضوع مورد تفکر است . این حالت فراتر از تمرکز صرف است و ما را به سمت حالت جذب آن موضوع مورد تمرکز و آگاهی از آن سوق میدهد.

سامادهی: در آشتانگا یوگا، سامادهی مرحله نهایی و غایی هشت شاخه یوگا است که نمایانگر حالتی از مراقبه عمیق و اتحاد با الوهیت است. این حالتی از جذب سعادتمندی است که در آن ذهن کاملاً آرام و عاری از فکر است و به فرد اجازه می‌دهد تا وحدت خود با جهان هستی را تجربه کند.

اصول مدرن در یوگا

همانطور که همه موجودات تکامل می‌یابند، تمرین یوگا نیز تکامل یافته است. در دوران اخیر، یوگا به اصول جدیدتری رسیده است که پایه و اساس تمرینات آن را تشکیل می‌دهند.

این چهار اصل اساسی، رویکرد جامع یوگا را در دوران مدرن بیان میکند.

اصل اول: بدن انسان یک موجودیت جامع است که از ابعاد مختلف اما به هم مرتبط و جدایی‌ناپذیر تشکیل شده است و سلامت یا بیماری هر یک از ابعاد، بر ابعاد دیگر تأثیر می‌گذارد.

اصل دوم: افراد و نیازهایشان منحصر به فرد هستند ، بنابراین باید به گونه‌ای یوگا را تمرین کنیم که این فردیت به رسمیت شناخته شود و تمرین ها بر اساس نیاز های افراد طراحی و تنظیم شوند.

اصل سوم: خودتوانمندسازی؛ در این اصل دانش‌آموز، درمانگر خود است. یوگا دانش‌آموز را در فرآیند درمان شرکت میدهد و او را درگیر این فرایند میکند؛ افراد با ایفای نقش فعال در سفری که  به سوی سلامتی دارند، درمان از درون را آغاز میکنند و نه از منبع خارجی. از این طریق افراد حس استقلال بیشتری را در تمرین های یوگا تجربه خواهند کرد.

اصل چهارم: کیفیت و وضعیت ذهنی فرد برای بهبودی و به دست آوردن نتیجه از تمرین های یوگا بسیار مهم است. وقتی فرد حالت ذهنی مثبتی دارد، بهبودی سریع‌تر خاصل میشود، در حالی که اگر حالت ذهنی منفی باشد، بهبودی ممکن است طولانی‌تر شود.

یوگا علاوه بر اینکه یک روش زندگی است، یک علم عملی نیز محسوب می‌شود که پنج اصل ،هسته آن را تشکیل می‌دهند که شامل:

آساناها: به تقویت بدن و دفع سموم کمک می‌کنند.

پرانایاما: ریه را تمیز و هوادهی می‌کند، اکسیژن‌رسانی بهتر به خون را بهبود می‌بخشد و اعصاب را تصفیه می‌کند.

مراقبه: که ناخالصی‌ها را پاک میکند و درخشندگی و شادی به ارمغان می‌آورد. درد و غم و رنج را از بین می‌برد.

آرامش ذهن : داشتن آرامش ذهنی هنگام انجام تمرینات یوگا یک اصل بسیار مهم است تا بتوانیم از فواید یوگا به بهترین شکل بهره ببریم.

غذای سالم: غذای سالم نیز به پاکسازی کمک می‌کند. هر لقمه‌ای که خورده می‌شود، ستایش خداوند را به همراه دارد. باید از غذاهای ترش، تلخ، تند، سوزان، کهنه، بی‌مزه، سنگین و ناپاک پرهیز کرد. در واقع، انسان باید برای زندگی و کسب انرژی پاک غذا بخورد نه برای خوردن.

سخن پایانی

بعد از آشنا شدن با اصول و مفاهیم کلیدی یوگا ، در این لحظه به چه چیزی فکر می کنید؟ آیا همچنان برای تجربه یوگا در شک و دودلی هستید؟ باور کنید که یوگا یکی از بهترین مسیر ها برای دستیابی به هر آنچیزی است که شما از این زندگی میخواهید. یوگا راه و روش زندگی کردن را در تمام جنبه ها به شما می آموزد و آن را در وجودتان نهادینه میکند. یوگا شخصیت شما را تغییر خواهد داد.