پرانا چیست؟

یکی از مفاهیم اصلی در علم باستانی یوگا، پرانا است. حیات از پرانا منشا گرفته است و پرانا انرژی بی همتایی است که همه چیز از آن خلق شده است در واقع بدون پرانا جهان هستی وجود ندارد. باور به پرانا؛ راز نهفته در یوگا ، این انرژی، همواره در وجود ما موج میزند، درست مانند امواج دریا، تصور کنید که ما کشتی هستیم و انرژی که وجودمان را فراگرفته ،امواج آب در اقیانوس ،کشتی بدون آب معنایی ندارد، ما نیز بدون این انرژی که در علم یوگا به آن پرانا میگویند معنایی نداریم.

پرانا جریانی از انرژی در ستون فقرات است که همواره در حرکت است و به تمام بدن ما زندگی می بخشد. پرانا لوله ایی از انرژی یا نور و اطلاعات است و ساختار فیزیکی ندارد، هزاران سال است که انسان ها از وجود آن آگاه شده اند .در زبان سانسکریت واژه پرانا به معنای نیروی زندگی است. پرانا در واقع همان انرژی یا بهتر بگویم اطلاعات الکتریکی است که در ستون فقرات در جریان است ،بنابراین هر چه این انرژی را در ستون فقرات و نخاع مان بیشتر حرکت دهیم ،میزان آن افزایش می یابد و هر چه میزان پرانا بیشتر باشد ما احساس سرزندگی و سلامتی بیشتری را تجربه خواهیم کرد.

آیا پرانا با هوایی که نفس میکشیم یکسان است؟

باور به پرانا؛ راز نهفته در یوگا ، پرانا را اغلب اوقات با تنفس و یا هوا یکی میپندارند. ما به عنوان موجوداتی زمینی که در دنیایی مادی زندگی میکنیم و همواره توسط حواس پنجگانه محیط اطرافمان را درک و تجزیه و تحلیل میکنیم برایمان دشوار است که از دنیای انرژی( پرانا ) و فراماده آگاهی یابیم و بتوانیم آن را تجربه کنیم. به همین دلیل همواره در تمام ادیان و آیین ها بزرگان هر آیین برای بیان این حقایق از عالم ماده مثال میزنند.

آگاهی از تنفس تنها راه ورود به دنیای فراماده و حس کردن جریان پرانا در وجودمان است. به همین دلیل در بسیاری از منابع قدیمی یوگا پرانا را همان هوایی که نفس میکشیم معرفی میکنند.

در حین انجام تمرینات یوگا به همراه تنفس های آگاهانه به شکلی مداوم یاد میگیریم که چگونه پرانا  را در وجودمان احساس کنیم و از آن بهره مند شویم. به همین منظور به سری تمرینات معنوی که توجه ما را به سمت این انرژی در وجودمان سوق میدهند تمرینات پرانایاما یا همان تمرینات تنفسی میگویند. در آیین یوگا یکی از اصول دستیابی به سطح بالاتری از انرژی و آگاهی ،انجام تمرینات تنفسی می باشد.

بیشتر بدانید : تقویت مهارت خودآگاهی

پرانا یا وایو ها در چه قسمت هایی از بدن در جریان است؟

پرانا یا وایو ( به معنای هوا یا باد در زبان سانسکریت ) در قسمت های مختلف بدن در جریان است که در علم یوگا ،هر بخش اسم مخصوص به خود را دارد. نام گذاری این انرژی ها به این معنا نیست که هر کدام از آنها به شکلی جداگانه عمل میکنند ،بلکه تمام آنها به صورت یک پارچه و هماهنگ با یکدیگر کار میکنند و بر تمام جنبه های وجودمان تاثیر میگذارند. بنابراین نام گذاری آنها صرفا جهت یادآوری ویژگی هایی است که هر کدام از این جریان ها در بدن دارند و همچنین تاثیراتی که بر روی  قسمت های مختلف بدن  میگذارند. پرانا کل بدن فیزیکی ما را دربرگرفته است که به پنج بخش اصلی تقسیم میشود، به ترتیب از بالا به سمت پایین اودانا، پرانا، سامانا، ویانا و آپانا می باشند.

معرفی انواع وایو ها یا پرانا

اودانا وایو

به این جریان up breathing میگویند. جهت آن رو به سمت بالا است و در سر قرار دارد. باعث میشود که ما بتوانیم از طریق حواس پنجگانه با دنیای اطرافمان در ارتباط باشیم. در تولید صدا نقش دارد. در بعضی از منبع قدیمی گفته شده است که این انرژی تنها در گلوگاه قرار دارد اما در بعضی از متون قدیمی این جریان را در کل سر معرفی میکند.

پرانا وایو

ممکن است که این وایو را با مفهوم کلی انرژی که پرانا نیز نام دارد اشتباه بگیریم. باید در اینجا بگویم که پرانا وایو زیر مجموعه ایی از پرانا( انرژی بی همتایی است که کل هستی و همچنین کل وجود ما را در برگرفته است)است.پرانا وایو در قفسه سینه قرار دارد و به قلب و ریه ها مربوط میشود. جهت جریان این انرژی رو به سمت داخل و بالا است. برای اینکه این جریان را بهتر درک کنید برای چند لحظه چشمانتان را ببندید و به هر دم هنگام نفس کشیدن توجه کنید. با هر دم هوا وارد بدن میشود و شانه ها به سمت بالا حرکت میکنند. به همین دلیل است که جهت پرانا وایو را به سمت داخل و بالا ذکر کرده اند..

سامانا وایو

این جریان انرژی در مرکز بدن قرار دارد و به ایجاد تعادل کمک میکند. با توجه به محل قرارگیری آن ، بر روی دستگاه گوارش، هضم و جذب مواد غذایی و همچنین در متابولیسم نقش حیاتی دارد.جهت جریان این انرژی به صورت چرخشی و در تمام جهات است.

ویانا وایو

جهت جریان این انرژی رو به سمت بیرون است و در ایجاد حرکت نقش دارد. به نظر میرسد سیستم عضلانی-اسکلتی از ویانا وایو انرژی خود را تامین میکند. بنابراین این جریان انرژی در ایجاد و حفظ تعادل نیز نقش دارد.

آپانا وایو

این انرژی در مرکز ریشه ( پایین بدن) در جریان است و جهت آن رو به سمت پایین است. انرژی پرانا و آپانا را نمیتوان از هم جدا کرد این دو انرژی در هر سیکل کامل تنفس ( هر دم و بازدم ) وجود دارند و میتوان با توجه کردن و آگاهانه نفس کشیدن از حضور هر دوی این انرژی ها آگاه شد. آپانا وایو مسئول دفع مواد زاید از بدن است ،بنابراین در دو سیستم تنفسی( ریه ها برای دفع دی اکسید کربن) و سیستم گوارشی( دفع مواد زاید از طریق روده بزرگ) در جریان است.

شناخت وایوها یا پرانا چه تاثیری در انجام تمرینات یوگا دارد؟

شناختن وایوها به ما کمک میکند تا بتوانیم هنگام انجام آساناها دقیق تر و راحت تر بر روی قسمت های مختلف بدنمان توجه کنیم و جریان های انرژی را عمیق ترحس کنیم و آنها را دنبال کنیم چرا که توجهمان به هر جا که باشد ، انرژی همان جا در جریان است. توجه به انرژی ای که تمام وجودمان را فراگرفته به ما ارامش میدهد و به مرور زمان در ما  احساس امنیت و یگانگی را بیدار میکند.

بیشتر بدانید : یین یوگا چیست؟

چگونه می توان هنگام انجام آساناها از پرانا آگاه شد و به آن توجه کرد؟

باید از بدنمان به عنوان ابزاری برای آگاه شدن و به جریان انداختن این انرژی در وجودمان بهره ببریم. آگاهی داشتن یعنی توجه داشتن. بنابراین زمانی که در یوگا حرکات فیزیکی را آگاهانه انجام می دهیم و بدنمان را در موقعیت های مختلفی قرار می دهیم در واقع از آن برای توجه کردن و آگاهی پیدا کردن نسبت به این انرژی استفاده می کنیم. برای آگاه شدن از پرانا باید به نفس هایمان توجه کنیم ،آنجایی که به ریتم طبیعی نفسهایمان توجه می کنیم و متوجه میشویم که خود به خود و بدون دخالت ما نفسها انجام می شوند و از این روند طبیعی آگاه میشویم همان لحظه ای است که پرانا ،این جریان انرژی را حس کرده ایم. انرژی که هر لحظه به ما زندگی می بخشد و همواره حاضر و در جریان است. انرژی که بدون آن تجلی مادی نخواهیم داشت.

فواید آگاه شدن از جریان پرانا در بدن

باور به پرانا؛ راز نهفته در یوگا ، آگاهی از این جریان سطح انرژی مان را بالا می رود ،در این صورت ما همچون کیمیاگری خواهیم شد که فلزات بی ارزش را به طلا تبدیل میکند ،به این معنا که در چنین شرایطی این قدرت را به دست می آوریم که  احساسات نامتعالی را به احساسات متعالی در وجودمان تغییر دهیم و شفاگر درونی خودمان باشیم.

یوگا صرفا یک تمرینی است برای اینکه ما بتوانیم هر لحظه در طول روز از این جریان انرژی آگاه شویم و به آن توجه کنیم.